APV en NS Stations

This page will continu in the Dutch Language as it refers to local law and the Dutch Railways.

Ondanks zorgvuldige samenstelling kunnen er geen rechten worden ontleend aan de informatie op deze pagina en wordt geen aansprakelijkheid aanvaard met betrekking tot door jou genomen acties naar aanleiding van de hier verstrekte informatie. Raadpleeg altijd de plaatselijke APV en actuele info van de NS.

Fotografie in de openbare ruimte valt onder artikel 10 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, kortweg Het EVRM. Hierin is onder meer het recht op vrije nieuwsgaring geregeld.

Als je in de openbare ruimte wilt gaan fotograferen kun je te maken krijgen met de APV. De APV of Algemene Plaatselijke Verordening is lokale regelgeving die geldt binnen een gemeente. De gemeenteraad stelt deze regeling op en bekrachtigd hem en de burgemeester wordt vervolgens belast met de handhaving ervan.

De APV gaat altijd in op regelgeving rondom openbare orde en veiligheid.

Denk bijvoorbeeld aan plekken waar het toegestaan is om alcohol te drinken en waar het toegestaan is om met een groepje op straat te hangen. De APV verschilt dus per gemeente en dien je te raadplegen op de website van de gemeente waarmee je te maken hebt als je daar foto's wilt gaan maken

Fotografie valt dus buiten de APV tenzij er zwaarwegende en daartoe goed onderbouwde motivatie voor is aangevoerd, denk bijvoorbeeld aan militaire en/of politionele redenen. In Nederland zul je hier niet gauw tegenaanlopen maar in veel landen is het absoluut niet toegestaan om militairen en politie te fotograferen. Overigens mag dat sinds de aanslagen op de torens van het WTC in New York ook niet meer met vliegend luchtvaartpersoneel tenzij daarvoor speciale toestemming wordt gegeven. Dat is overigens wel dubieus als je kijkt naar de hoeveelheid films op Youtube over luchtvaart. Voor zover mij bekend is het dus niet mogelijk om middels een APV de bedrijfsvoering van een onderneming kracht bij te zetten tenzij dat openbare orde en veiligheid in gevaar brengt (risicowedstrijden bij het voetballen). Dat een winkelcentrum dus niet wil dat jij foto's maakt is dus niet jouw zorg want een winkelcentrum is publiekelijk toegankelijk en het verbieden van fotograferen is op grond van artikel 10 van het EVRM niet mogelijk. Wel mogen ze je verzoeken het pand te verlaten of je de toekomstige toegang ontzeggen. Het is echter zeer de vraag of een ontzegging van de toegang of het gedwongen verlaten van een publiek toegankelijk pand stand houd bij een rechter. Let op! Dit kan anders liggen wanneer een winkelcentrum een pand betreft met een winkeliersvereniging die huisregels stelt.

Openbare ruimte dus. Wat is dan openbaar en wat niet? Openbare ruimte is een ruimte die publiekelijk toegankelijk is. Zodra er sprake is van een vorm van toegangsregeling omdat er een kaartje moet worden gekocht of toegankelijkheid uitsluitend is daartoe bevoegd personeel (kantoorpand) of omdat het terrein privegebied is, is er niet langer sprake van publiekelijke toegankelijkheid. In een zwembad, museum, voetbalstadion moet je een kaartje kopen maar ook een vlooienmarkt met kaartverkoop is dus niet publiekelijk toegankelijk.

Dan de NS. De NS heeft op haar website informatie staan over het filmen en fotograferen op de stations en in de treinen. Voor prive doeleinden is dat natuurlijk gewoon toegestaan. Andere vormen van fotografie en film die dus niet prive zijn hebben dan een professionelere aard en daar wringt het een beetje dus heeft de NS regels opgesteld. Dat mag alvast niet in de spits, veel te druk en je loopt in de weg van de haastige reiziger, volkomen terecht. Maar ook apparatuur, zeker bij een filmproduktie, kan omvangrijk zijn. En dan niet te vergeten en eigenlijk nummer 1: veiligheid vooral op de perrons waar treinen af en aan rijden. Ook dit is allemaal glashelder. En dan komen we in een grijs gebied want straatfotografie valt hier tussen wal en schip. De NS schrijft zelf dat uit privacy-overwegingen het verboden is om reizigers te fotograferen en met de komst van de AVG is daar natuurlijk wat voor te zeggen.

Toch niet helemaal Want de AVG is 1 ding. Het portretrecht is een tweede. Op het moment dat ik toestemming krijg van een reiziger om een foto te maken en op mijn website te plaatsen vervallen beide wetgevingen. Het vooraf blokkeren van deze toestemming door een verbod op te leggen is erg kort door de bocht. En soms kun je niet om toestemming vragen voor de foto wordt gemaakt maar moet het (direct) erna omdat het voorval dat je wilt fotograferen al voorbij is. BOA's zijn echter graag kort door de bocht omdat dat gezag veinst en beginnen eerst met verbieden in plaats van vragen of een en ander goed en naar wens is verlopen. Dat kan, daar is tijd voor want dit gebeurt niet dagelijks op elke rit van elke lijn en het is een kleine moeite. LET OP! Een BOA mag je vragen om het beeld te tonen maar mag je niet sommeren het beeld te wissen! Het recht tot vernietiging van je beeld(en) is voorbehouden aan de rechter! Ze mogen wel je geheugenkaartje in beslag nemen voor onderzoek maar ze mogen met de daar opstaande beelden niets doen!

Hoe verhoudt zich dan de melding op een station dat daar een APV geldt tot het wel of niet mogen maken van foto's op en rond stations van de Nederlandse Spoorwegen? Dat er een APV geldt is een open deur intrappen want in iedere gemeente geldt er een APV. Dat bij de ingang van een NS station apart vermelden kan duiden op extra risico's ter plaatse maar ik moet de eerste reiziger nog tegenkomen die bij dat bordje stopt en de APV erop gaat naslaan. Het is dus spierballentaal maar het is er wel. Misschien heeft de NS voor heel grote stations een beroep gedaan op de gemeente om de APV op de specifieke situatie aan te passen. Hou dan wel voor ogen dat dat moet gaan over die openbare orde en veiligheid. En... dat moet de NS dan bij iedere gemeente doen en iedere gemeente kan er van maken wat zij wil. De regelgeving in de APV op Utrecht CS is dus qua inhoudt anders dan die in een andere plaats.

Nu is er overigens wel iets bijzonders met die toegankelijkheid. De perrons van de NS zijn sinds de poortjes zijn geplaatst geen publiek toegankelijk terrein meer. Maar dat is een rare eend in de bijt want iedereen kan inchecken, met iemand meelopen en weer teruggaan na vertrek van die ander. Je checked dan gewoon uit. Sterker nog. Ik doe dat zelfs als helemaal geen trein nodig heb maar wel een broodje van een winkel achter de poortjes. Waar blijf je dan met je niet-publiekelijk toegankelijk? En wanneer je voor de poortjes staat mag je dus fotograferen en dus ook het gedeelte achter de poortjes. Dit zijn dingen die niet zijn geregeld in de informatie die de NS hierover verstrekt.

Om duidelijkheid te krijgen over hoe de NS staat tegenover straatfotografie heb ik hen op 21 oktober 2021 gemaild met de volgende vraag:

Goedenmiddag,

Naar aanleiding van een discussie onder een groep (hobby)fotografen en na het bestuderen van de richtlijnen van de NS heb ik onderstaande vraag voor u:

Hoe kijkt de NS aan tegen straatfotografie?

Straatfotografie houdt (in de zin van de gevonden NS-regels) het midden tussen prive en journalistiek omdat het documentaire fotografie betreft die in de openbare ruimte plaatsvindt. In die zin is het dan ook een vorm van vrije nieuwsgaring en vooral een kunstvorm.

De vraag gaat niet over het auteurs- of portretrecht maar richt zich volledig op de vraag of een (amateur)fotograaf op stationsgebied zoals de traverses en de peronnen maar ook in de treinen deze vorm van fotografie mag bedrijven.

De pagina op de site van de NS die zich hierover uitlaat heeft het vooral over veiligheid natuurlijk maar ook over verstoring van de bedrijfsvoering en passagiers. Daarbij te denken aan verlichting, apparatuur, in de weg lopen tijdens de spits enz. Die beschrijving raakt vooral foto- en filmproducties met allerhande activiteiten en apparatuur die daarbij komen kijken. Maar daarna is er dus alleen sprake van privefotografie zoals je kind of partner of groepje waarmee je op stap bent. Ergens daartussenin zit dus de straatfotografie waarvoor een situatie opvalt, camera wordt gepakt, plaatje geschoten en klaar. Daarbij is de allerlaatste alinea van voorwaardenenveiligheidsvoorschriften.pdf iets wat buiten de belangstelling staat van straatfotografie omdat zich dat richt op de alledaagse dingen die weinig mensen opvallen maar leuk of mooi zijn om op foto vast te leggen.

Wel is het zo dat, om het spontane moment te pakken, de toestemming meestal achteraf wordt gevraagd als het om een enkel persoon gaat. Bij groepen kan dat niet en daarin voorziet het portretrecht dan ook.

Om het fenomeen goed toe te lichten hieronder 4 links waarvan die van wikipedia erg goed beschrijft wat het is en de andere drie geven aan hoe er in de praktijk tegenaan wordt gekeken.

De hamvraag is dus: is er een vergunning nodig om straatfotografie te beoefenen in de ruimten van de NS?

Wiki straatfotografie
Nederlands fotomuseum straatfotografie
AVROTROS "5 x genieten van straatfotografie in nederland"

Ik kijk met belangstelling uit naar uw reactie

Met vriendelijke groet Donald Burghardt

De Reacties van de NS:

NS:
Ik heb het voor u nagevraagd. Voor straatfotografie/hobbyfotografie dient u een vergunning aan te vragen. Opnames voor particulieren zijn kosteloos. Bent u een reiziger die opnames maakt met zijn mobiele telefoon hoeft u geen vergunning aan te vragen.

Wij werken met een online bookingstool om aanvragen te verwerken.
U kunt een aanvraag (min. 5 werkdagen voor opname) indienen via www.mediaopstations.nl/fotofilm
Voor meer informatie en de tarieven verwijs ik u naar de Algemene Voorwaarden en Tarieven voor foto & film op stations. Voor filmen in de trein kunt u terecht bij persvoorlichting@ns.nl

Perron
Voor opnames op het perron gelden veiligheidsvoorschriften waarbij begeleiding noodzakelijk is.
Externe begeleiding op het perron en de kosten hiervoor gaan buiten NS om.
U kunt voor de externe begeleiding en een offerte contact opnemen met Eckenbach Producties.
Marion Eckenbach 06-54 27 87 52 marion@eckenbachprodukties.nl
Ian Eckenbach 06-21 83 09 61 ian@eckenbachprodukties.nl

Coronamaatregelen
Om verspreiding van het coronavirus te voorkomen dienen tijdens de foto- en filmopnames de richtlijnen van de overheid en de daaruit voortvloeiende maatregelen van NS gerespecteerd te worden.
Dit betekent dat eenieder (incl. presentatoren, modellen/figuranten e.a.) op het station moet voldoen aan de mondkapjesplicht en de 1,5 meter regel moet strikt nageleefd worden.
——
IK:
u heeft gereageerd op mijn vraag maar kennelijk begrijpt u niet waar straatfotografie om draait. Het werkt niet met modellen en verlichting en alles wat u noemt. Wat betreft uw onderstaande reactie: "Bent u een reiziger die opnames maakt met zijn mobiele telefoon hoeft u geen vergunning aan te vragen.” Straatfotografie is een tak van fotografie die inderdaad door een reiziger kan worden beoefend maar het hoeft geen reiziger te zijn. In het geval van de NS zal dat binnen de poortjes waarschijnlijk wel zo zoijn of het is gewoon een passant die even inchecked en weer uitchecked zonder te reizen. Ik heb altijd een camera bij mij als ik met de trein reis. Waarom zou ik wel mijn mobiele telefoon mogen gebruiken die ik heel heimelijk kan inzetten en dus heel stiekem is en niet mijn normale camera zodat mensen weten dat er wordt gefotografeerd en ze dus eventueel buiten mijn beeld kunnen afkeren?
——
NS:
Ik begrijp heel goed waar straatfotografie over gaat. Bedankt voor de uitgebreide uitleg en informatie hierover. Ik leg u de regels voor zoals deze zijn opgesteld door ProRail en NS. Voor een selfie of vakantiekiekje is geen vergunning nodig. Als een opname (particulier/student) maakt met professionele apparatuur kunt u daarop aangesproken worden. Mocht u aangesproken worden door een medewerker van Veiligheid & Service en u kunt geen vergunning tonen wordt u verzocht de opname te staken.
——
IK:
kunt u mij zeggen wat volgens de NS “professionele” apparatuur is wanneer het niet om een telefoon gaat?
——
NS:
Ik bedoel hiermee een fotocamera.
Zoals gezegd, mocht u zonder vergunning foto’s maken met een fotocamera en daarop aangesproken worden door V&S wordt de opname stilgelegd.
U heeft alle informatie en de algemene voorwaarden ontvangen mocht u een aanvraag willen indienen.
——
IK:
Dank voor uw antwoord. Is het mogelijk, en zo ja waar/bij wie, om een voorstel te doen om een langdurige vergunning in uw voorzieningen op te nemen? Net zoals een visvergunning voor een heel jaar geldt? Het zou dan natuurlijk acceptabel zijn daarvoor een betaalde training te volgen. Het stationsgebied is voor straatfotografie een belangrijke plaats en er is bijzonder veel belangstelling voor.
——
NS:
Die mogelijkheid is er op dit moment helaas niet. De enige manier om een aanvraag te doen is via de website.
——


Met andere woorden:
Je mag met een telefoon dus sowieso aan de gang maar met een kleine compacte vakantiecamera die in je binnenzak past dus niet.
Als je dus onderweg in contact of bevriend raakt met iemand dan mag het wel. In contact is dus ook vragen aan iemand of het mag want dan doe je iets samen wat je wilt vastleggen. Spijkers op laag water maar in dit geval gelijke munt.
Totaal visieloos dus en te beroerd om er over na te denken.